ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՀԱՆԳԱՄԱՆՔՆԵՐ՝ ԱՂՈԹՔԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ ՍՏԱՆԱԼՈՒ ՀԱՄԱՐ
ՄԱՍ 7. ԱՂՈԹՔ՝ ՀԱՄԱՁԱՅՆ ԻՐԱՎԻՃԱԿԻ
Մարդու կյանքում յուրաքանչյուր իրավիճակ պահանջում է համապատասխան աղոթք: Քենեթ Հեգինը գրում է, որ ինչպես յուրաքանչյուր մարզաձև պահանջում է համապատասխան մոտեցում, այնպես էլ յուրաքանչյուր իրավիճակ պահանջում է համապատասխան աղոթք: Օրինակ՝ հոկեյի մականով չի կարելի ֆուտբոլ խաղալ: Նմանապես՝ մեկ աղոթքաձևով, առավել ևս՝ մեկ աղոթքի ընթացքում չի կարելի մի քանի հարցերի պատասխան ակնկալել: Ժամանակ առ ժամանակ այսպիսի աղոթքներ եմ լսում. «Տե՛ր, օրհնի՛ր մեր երկիրը: Տե՛ր, փոխի՛ր մեր հարկային համակարգը: Տե՛ր, այնպես արա, որ ընտանիքներում խաղաղություն լինի, ու ամուսինները չբաժանվեն: Տե՛ր, պահպանի՛ր մեր սահմանները, թո՛ղ պատերազմ չլինի: Տե՛ր, այնպես արա, որ մեր երկրում գործազրկություն չլինի: Տե՛ր, վերացրո՛ւ աղքատությունը: Ամեն»: Նմանատիպ աղոթքներն արվում են մեկ շնչով՝ րոպեների ընթացքում՝ տարիներ շարունակ: Ու աղոթողները զարմանում են, թե ինչու Աստված չի պատասխանում իրենց աղաղակներին: Ինչո՞ւ որևէ լավ փոփոխություն լինելու փոխարեն՝ իրավիճակը վատանում է: Պատճառը՝ գիտություն չունենալն է, Աստծո Խոսքը չկատարելը:
Նախ՝ յուրաքանչյուր աղոթք՝ ուղղված Հայր Աստծուն, պետք է լինի Հիսուս Քրիստոսի անունով:
«Եվ այն օրը ոչինչ չեք հարցնի Ինձ: Ճշմարիտ, ճշմարիտ ասում եմ ձեզ, թե ինչ որ Հորից խնդրեք Իմ անունով՝ կտա ձեզ: Մինչև հիմա ոչինչ չխնդրեցիք Իմ անունով, խնդրե՛ք և կառնեք, որ ձեր ուրախությունը կատարյալ լինի» (Հովհ. 16.23,24):
Հիսուս Փրկիչն այս մասին խոսում է Իր խաչելությունից առաջ: Խաչի վրա տարած հաղթանակի շնորհիվ՝ Նա այժմ նստած է Հոր կողքին և բարեխոսում է յուրաքանչյուր աղոթողի համար:
Մարդը, երբ աղոթում է Հիսուս Քրիստոսի անունով, պետք է համոզված լինի, որ այդ անունն իշխանություն ունի՝ ամեն անհնարինը հնարավոր դարձնելու. «Եվ Հիսուսը մոտ գալով՝ ասաց. «Ամեն իշխանություն Ինձ տրվեց երկնքում և երկրում….» (Մատթ. 28.18): «Ահա, իշխանությունը տվի ձեզ՝ կոխրճել օձերին ու կարիճներին և թշնամու ամբողջ զորությանը, և ձեզ ոչինչ չի վնասի» (Ղուկ. 10.19):
Խաչելությունից և մեռելներից հարություն առնելուց հետո, երբ Հիսուսը հայտնվում է աշակերտներին, դարձյալ խոսում է Իր անունն օգտագործելու և արդյունք տեսնելու մասին. «Նրանց էլ, որ հավատացին, այս նշանները կհետևեն. Իմ անունով դևեր կհանեն, նոր լեզուներ կխոսեն: Օձեր վեր կառնեն և եթե մի մահադեղ խմեն, նրանց վնաս չի տա, հիվանդների վրա ձեռք կդնեն, ու նրանք կառողջանան: Տերը նրանց հետ խոսելուց հետո երկինք համբարձվեց, Աստծո աջ կողմը նստեց: Նրանք էլ դուրս գնացին, ամեն տեղ քարոզում էին, և Տերը գործակցում էր նրանց և խոսքը հաստատում էր այն նշաններով, որ հետևում էին» (Մարկ. 16.17-19):
Հովհաննեսն ու Պետրոսը, տեսնելով տաճարի մոտ նստած անդամալույծին, ասում են. «Արծաթ և ոսկի չունեմ, բայց ինչ որ ունեմ, այն քեզ կտամ. Հիսուս Քրիստոսի՝ Նազովրեցու անունով վե՛ր կաց ու քայլի՛ր»: Եվ աջ ձեռքից բռնեց ու վեր կացրեց նրան, և շուտով հաստատվեցին նրա ոտքերը: Վեր թռավ, կանգնեց ու ման էր գալիս: Նրանց հետ մտավ տաճարը՝ ման գալով ու վազելով և Աստծուն օրհնելով: Ամբողջ ժողովուրդը տեսավ նրան, որ ման էր գալիս և Աստծուն օրհնում էր: Եվ մարդիկ ճանաչում էին նրան, որ նստում էր տաճարի Գեղեցիկ դռան մոտ ողորմության համար, և լցվեցին երկյուղով ու զարմանքով այն եղածի համար» (Գործք. 3.6-10):
Յուրաքանչյուր աղոթք՝ ուղղված Հորը՝ Հիսուս Քրիստոսի անունով, պիտի հավատքով արվի: «Բայց առանց հավատքի՝ անհնարին է հաճո լինել, որովհետև Աստծուն մոտեցողը պետք է հավատա, որ Նա կա և Իրեն խնդրողներին վարձահատույց կլինի» (Եբր. 11.6):
Աղոթողը պետք է հստակ պատկերացնի, որ Հորը դիմելիս նա ոչ թե անհույս աղերսողի, աղաղակողի դերում է, այլ մի մարդու, ում Տերը Հիսուս Քրիստոսն է, Ով Գողգոթյան խաչի վրա տարած հաղթանակով պարտության է մատնել սատանային: Եվ նա հաղթանակ տարած Հիսուս Քրիստոսի անունով դուրս է եկել պարտված սատանայի դեմ, ով անօրինաբար փորձում է դժբախտության մեջ պահել իրեն՝ աղոթողին: «Որովհետև մեր պատերազմն արյան ու մարմնի հետ չէ, այլ իշխանությունների, տերությունների, այս աշխարհի խավարի աշխարհակալների, այն չար հոգիների հետ, որ երկնավորների մեջ են: Սրա համար Աստծո սպառազինությունը հագե՛ք, որ կարողանաք հակառակ կանգնել չարության օրը …» (Եփես. 6.12,13):
Յուրաքանչյուր աստվածապաշտ պետք է լավատեղյակ լինի Աստծո սպառազինությանը, որը ներկայացված է Եփեսացիներին ուղղված թղթի 6. 14-18-ում: Այս սպառազինությունն ունեցող մարդը երբեք ցանկացած իրավիճակում նույն լալահառաչ աղոթքը չի բարձրացնի. «Տե՜ր, օգնիր…»: Նմանատիպ աղոթքներն անարգում են Հիսուս Քրիստոսի խաչի վրա տարած հաղթանակը և մարդուն զրկում հնարավորությունից՝ վայելելու այդ հաղթանակի արդյունքները:
Աղոթողի խնդրանքը պետք է համապատասխանի Աստվածաշնչի խոսքերին: Տերը հավատարիմ է և կատարում է Իր Խոսքը. «Մի՛ կարծեք, թե Ես եկա օրենքը կամ մարգարեությունները քանդելու. Ես չեկա քանդելու, այլ՝ կատարելու: Ճշմարիտ ասում եմ ձեզ, մինչև երկինքն ու երկիրն անցնեն, օրենքից մի կետ կամ մի պստիկ նշանագիր չի անցնի, մինչև որ բոլորը կատարվեն» (Մատթ. 5.17,18): «Եվ փրկության սաղավարտն առեք և Հոգու սուրը, որ Աստծո խոսքն է» (Եփես. 6.17): Ոչ ոք չի կարող աղոթել. «Տե՛ր, գնում եմ բանկը կողոպտելու, ոստիկաններն էլ եթե փորձեն ինձ ձերբակալել՝ կսպանեմ: Խնդրում եմ, օգնի՛ր ինձ»: Դիտավորյալ կոպիտ օրինակ եմ բերել, որպեսզի որոշ մարդկանց համար հասկանալի լինի Աստծո Խոսքի համաձայն արված աղոթքի և մարմնի ցանկության թելադրանքով արված աղոթքի տարբերությունը:
Աղոթողը պետք է առաջնորդվի Սուրբ Հոգով, որպեսզի աղոթի տվյալ իրավիճակին համապատասխան, Աստծո սրտի ուզած ձևով: «Ամեն աղոթքով և աղաչանքով աղոթք արեք ամեն ժամանակ Հոգո՛վ և սրանում հսկե՛ք բոլոր հարատևությամբ….» (Եփես. 6.18): «Այսպես էլ Հոգին օգնում է մեր տկարություններին, որովհետև թե ինչ բանի համար պիտի աղոթենք, ինչպես արժան է, չգիտենք, բայց Ինքը՝ Հոգին, անբարբառ հառաչանքով բարեխոս է լինում, և սրտերը քննողը գիտի, թե ինչ է Հոգու խորհուրդը, որովհետև Աստծուն վայել կերպով բարեխոսում է սուրբերի համար (Հռոմ. 8.26,27):
Յուրաքանչյուր իրավիճակի համար առանձին աղոթք է անհրաժեշտ՝ Սուրբ Հոգու առաջնորդությամբ: Երբեք, երբեք, երբեք չի կարելի մի աղոթքի մեջ ընդգրկել սահմանների պաշտպանության, ընտանեկան խնդիրների, ամուսինների հարաբերությունների, ֆինանսական խնդիրների, աշխատանք գտնելու և գործազրկության վերացման վերաբերյալ աղոթքները: Նաև՝ պետք է հստակ առաջնորդվել Սուրբ Հոգով և գիտակցել, թե տվյալ պարագայում ինչպես պետք է աղոթել՝ բարեխոսե՞լ, թե՞ հավատացյալին տրված իշխանությամբ աղոթել, Տիրոջը փառաբանել ու երկրպագե՞լ, թե՞ համաձայնության աղոթք անել:
Տարիներ առաջ մի անսպասելի դեպքի պատճառով ինձ խոշոր գումար էր հարկավոր: Գումարն այնքան մեծ էր, ու դեպքն՝ անսպասելի, որ նույնիսկ չմտածեցի աղոթել ու Տիրոջից օգնություն խնդրել: Անմիջապես զանգահարեցի ընկերներիս ու խնդրեցի, որ յուրաքանչյուրն իր հնարավորության սահմաններում օգնի՝ ասելով, որ անպայման կվերադարձնեմ իրենց գումարները: Այնուհետև հանգիստ խղճով գնացի քնելու: Գիշերվա մի պահի արթնացա: Սկզբում չմտածեցի, որ Տերն է արթնացրել, ու Սուրբ Հոգին պետք է խոսի: Փորձեցի քնել, որովհետև առավոտյան շուտ պետք է ընկերներիցս վերցնեի գումարը և անհրաժեշտ գործով զբաղվեի: Փա՛ռք մեր Աստծուն, որ Նա հաշվի չի նստում մեր մտահոգությունների հետ, այլ, երկայնամիտ լինելով, փորձում է մեզ ներքաշել Իր աստվածային հնարավորությունների մեջ: Տերն սկսեց խոսել Սուրբ Հոգու միջոցով և ինձ մտորել տվեց, թե երբ և ինչպես եմ վերադարձնելու այդ գումարներն ընկերներիս: Ես մի պահ կարկամել էի, քանի որ, հաշվի առնելով իմ աշխատավարձը, այդ մեծ գումարը վերադարձնելն ինձ համար անպատմելի ծանր կլիներ: Ենթարկվելով Սուրբ Հոգու հորդորին՝ վեր կացա, հագնվեցի ու դուրս եկա ննջասենյակից: Սկսեցի աղոթել: Հասկանում էի, որ Սուրբ Հոգին ինչ-որ բան պետք է ասի, և դա վերաբերելու է ֆինանսական խնդրիս: Շարունակեցի աղոթել, այնուհետև, ենթարկվելով Սուրբ Հոգու առաջնորդությանը, սկսեցի փառաբանել: Ինձ համար դժվար էր այդքան երկար փառաբանելը, մարմինս վարժված չէր դրան: Փորձեցի Տիրոջը «համոզել», որ իմ միակ ոսկե մատանին կզոհաբերեմ, միայն թե շուտ ավարտեմ աղոթքը և գնամ քնելու: Մտածում էի, որ Տերը բարի է ու, զոհս գնահատելով, կօգնի ֆինանսական խնդիրներս լուծելու: Բայց Տերն առավել է, քան՝ բարի: Սուրբ Հոգու առաջնորդությամբ՝ թողեցի Տիրոջը նյութական զոհաբերություններ անելու առաջարկություններս և շարունակեցի փառաբանել: Փառաբանության ընթացքում Տերը ցույց տվեց, թե որքան անելանելի վիճակներից է ինձ հանել. Նա ցույց էր տալիս Իր փառահեղությունը, որի առջև արժեզրկվում էր ամեն նյութական խնդիր: Բավական ժամանակ Տիրոջը փառաբանելուց ու երկրպագելուց հետո Սուրբ Հոգին նորից խոսեց՝ ասելով, որ առավոտյան ես այդ ամբողջ գումարը կստանամ Իր ճանապարհով՝ որպես օրհնություն և ոչ թե՝ անեծք՝ պարտքի տեսքով: Աչքերս բացելով՝ նայեցի ժամացույցին. կյանքումս առաջին անգամ Տիրոջը երկրպագել էի մեկ ժամ հիսուն րոպե: Դա կամավոր չէի որոշել ու արել, այլ՝ Սուրբ Հոգուն հնազանդվելով: Հնազանդությունն ունի հիասքանչ պտուղ. այդ երկրպագության ժամանակ վայելեցի Տիրոջ ներկայությունը, վերհիշեցի անցած ճանապարհս, Տիրոջ ողորմությունները, և այդ ամենի հետ մեկտեղ լուծվեց ինձ անհանգստացնող խնդիրը՝ աստվածային ճանապարհով: Առավոտյան Տիրոջը բնորոշ հրաշք ձևով ստացա այդ գումարը՝ ազատվելով պարտք վերցնելու և վերադարձնելու ծանր բեռից:
Միմիայն աղոթելով և Սուրբ Հոգուն ենթարկվելով է որոշվում, թե տվյալ իրավիճակում ինչպիսի աղոթք է անհրաժեշտ: Խնդիրը որքան էլ օրհասական լինի, միևնույնն է, Տիրոջը ապավինել, Նրա Սուրբ Հոգով առաջնորդվել է պետք: Իրավիճակների թելադրանքը և Սուրբ Հոգու ասածը տարբերվում են:
Երիքովը գրավելիս՝ Նավեի որդի Հեսուն նույնպես օրհասական խնդրի առջև էր կանգնած: Ելնելով իրավիճակից՝ նա ոչ թե զորքին զինեց ու զորավարժությունների տարավ, այլ, Տիրոջը հնազանդվելով, վեց օր շարունակ պտտվեցին քաղաքի պարիսպների շուրջ: Նրանց ուղեկցում էին քահանաները՝ Ուխտի տապանակով ու Հոբելյան փողերով հանդերձ: Յոթերորդ օրը՝ Տիրոջ խոսքի համաձայն, նրանք յոթ անգամ պտտվեցին քաղաքի շուրջ և աղաղակեցին. «Եվ ժողովուրդն աղաղակեց փողերը հնչելիս, …. պարիսպները վայր ընկան, և ժողովուրդը մտավ քաղաքը, ու Երիքովն առան» (Հեսու 6.20):
Տերը միշտ է հավատարիմ, պարզապես, Նրա կամքը ճանաչել ու հնազանդվել է պետք: